Người Việt có câu “tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”. Mẹ - Mẫu ở đây chính là thánh mẫu Liễu Hạnh, một trong “tứ bất tử” do nhân dân phong tặng
Người Việt có câu “tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”. Mẹ - Mẫu ở đây chính là thánh mẫu Liễu Hạnh, một trong “tứ bất tử” do nhân dân phong tặng (Tản Viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử, Chúa Liễu). Tương truyền rằng trong 03 lần hạ giới của chúa Liễu thì trong lần hạ giới thứ 2, chúa Liễu đã dừng chân ở vùng biển Hải Phòng, lúc đó dân lành được phúc, kẻ ác bị tai họa và chính tại nơi người dừng chân đó dân làng đã lập đền thờ thánh Mẫu. Vị trí ngôi đền toạ lạc xưa nay chính là phủ Thượng Đoạn, phường Đông Hải 1, quận Hải An, thành phố Hải Phòng .
Phủ Thượng Đoạn
Mẫu Liễu Hạnh được tôn thờ ở nhiều nơi trên cả nước như phủ Tây Hồ (Hà Nội), đền Lộ (Hà Tây), đề Sòng (Thanh Hoá), phủ Giầy (Nam Định),... song tại phủ Thượng Đoạn phường Đông Hải 1, quận Hải An, thành phố Hải Phòng đã nổi tiếng như một trung tâm của xứ Đông (Hải Dương- Hải Phòng) trong việc tôn thờ mẫu. Các sách như: “Đại Nam nhất thống chí”, “Hải Dương dư địa chí” soạn vào đời Nguyễn, đều có nhắc đến phủ Thượng Đoạn và xếp vào hàng cổ tích của tỉnh Hải Dương.
Phủ Thượng Đoạn dựng trên khu đất cao, thoáng đãng. Phủ trông về hướng nam trong tư cách “thánh nhân nam diện nhi thính thiên hạ” có nghĩa bậc thánh nhân ngồi quay hướng nam mà nghe thiên hạ tâu bày; trước mặt phủ có hồ nước là điểm tụ thuỷ tạo nên thế phong thuỷ đảm bảo sự hài hoà âm dương và nhằm tích phúc cho thế đất nơi đây.
Theo truyền ngôn, phủ được xây dựng khoảng thế kỷ 16 và đã qua nhiều lần tu sửa, tôn tạo. Phủ Thượng Đoạn là một công trình kiến trúc cổ tương đối quy mô và bề thế. Kiến trúc phủ bố cục theo lối “tiền nhất - hậu đinh”, gồm có 3 lớp: tam quan, bái đường và hậu cung.
Toà ngoài 5 gian là nơi tập trung chỉnh thể nghệ thuật kiến trúc tại di tích đặc biệt là kiến trúc gỗ với các mảng chạm khắc: chạm nổi, chạm bong kênh trên gỗ được thể hiện trên các đầu dư, vì nách, vì nóc, kẻ, bẩy với các đề tài hổ phù, hàm phượng, hàm đào, lưỡng long, cỏ cây, hoa, quả thiêng,… đã đạt đến trình độ nghệ thuật cao tạo nên một bức tranh hết sức sinh động, hoành tráng cho công trình kiến trúc.
Đặc biệt với 23 bản sắc phong được lưu giữ tại di tích có niên đại 1846 - 1924 phong cho Liễu hạnh công chúa Thượng đẳng thần và được phụng thờ tại xã Thượng Đoạn, …
Ở phủ Thượng Đoạn, Mẫu không chỉ có một mà gồm cả một hệ thống đầy đủ:
- Tam toà thánh mẫu: là hệ thống sáng tạo tượng trưng cho sức mạnh c